Zniknęły: Marka Niemiecka, holenderski Gulden, francuski Frank, austriacki Szyling, hiszpańska Peseta, włoski Lir, portugalskie Escudo, marka Fińska, grecka Drachma, beligijski Frank, irlandzki Funt, luksemburski Frank i kilka kolejnych walut pomniejszych księst i państewek jak Watykan czy San Marino.
A przed wakacjami 2002 roku? Ano, szykując się na podróż po kilku krajach Europy, turysta kupował przed wyjazdem waluty tych krajów. I woził je ze sobą. Idealna ofiara kradzieży.
Lub w każdym kraju wymieniał swoją rodzimą walutę według lokalnego kursu, innego w każdym z krajów. Punkty z szyldem: Cambio-Exchange-Wechsel liczne były na każdym lotnisku, przystani promowej, w dobrych hotelach i centrach zarówno dużych miast, jak i małych turystycznych miasteczek.
Prowadziły je zarówno banki danego kraju jak i organizacje czy przedsiębiorcy.
A każdy stosował inne prowizje, opłaty - za wymianę walut.

A turysta musiał orientować się co i jak działa w którym kraju - a wszechwiedzącego googla wówczas nie było, podobnie jak internetu - lub przepłacał w hotelowych lub bankowych punktach wymiany, albo bywał oszukiwany w ulicznych.
Dziś także możemy jeszcze doświadczyć takich emocji, wystarczy wyjechać do państw afrykańskich, na prowincję Bliskiego Wschodu, lub prowincję azjatyckie. Choć to już nie będzie to samo, z uwagi na wsparcie internetowych źródeł wiedzy, których kiedyś nie było.

Dla osób często podróżujących służbowo po Europie przed 2002 rokiem - różne waluty były prawdziwym utrapieniem, zwłaszcza że w płatnościach na ulicy dominowała gotówka, w tym monety. Ale karty kredytowe i tak ogromnie ułatwiały życie.

Karty kredytowe
Pierwszą kartę kredytową wcale nie wydał bank. Dziś dominującą większość kart wydają banki, a w nieazjatyckiej części globu karty te należą do dwóch bankowych organizacji płatniczych: Visa i MasterCard. Dwóch kolejnych dużych graczy to JCB - Japan Credit Bureau i pochodzący z Chin UnionPay.
Drugim wydawcą kart są organizacje klubowe. Tu prym wiedzie American Express a za nim Diners Club.
Organizacje płatnicze zarabiają poprzez pobieranie prowizji od każdej transakcji dokonanej ich kartami przez użytkowników.

Ludzie posługują się kartami płatniczymi od około 100 lat. Pierwsze z nich powstały w Stanach Zjednoczonych i były związane z ... podróżowaniem i nocowaniem w hotelach. W 1914 roku firma Western Union zaczęła wydawać karty swoim klientom, którzy mogli bezgotówkowo płacić za jej usługi we wszystkich jej placówkach.
Karty kredytowe upowszechniały się w dwudziestoleciu międzywojennym, ale w bardzo ograniczonym zakresie i wyłącznie dla klientów z tzw. grubymi portfelami. Karty wydawały np. domy towarowe i sieci handlowe. Oraz niektóre hotele. Był to produkt ekskluzywny, nobilitujący i dla wybranych.
Druga wojna światowa praktycznie zlikwidowała raczkujący rynek płatności kartami. Gdy płaciło się złotem i biżuterią, a większość walut narodowych traciła na wartości - trudno spodziewać się zaufania sprzedawców do wirtualnego pieniądza tj. kart.

Pierwsza szeroko dostępna karta kredytowa
W roku 1950 roku ruszył Diners Club - był pierwszym na świecie emitentem ogólnodostępnej karty kredytowej. Diners Club był i jest organizacją klubową. Niespełna dekadę później wystartował inny klub: American Express. W roku 1958, roku startu American Express, Bank Of America wypuścił pierwszą kartę bankową: BankAmericard. A nieco ponad dekadę później, w 1970 roku powołał do życia Visa - organizację płatniczą, wydawcę kart Visa.
Dlaczego?
Bo 4 lata wcześniej konkurencyjne wobec Bank Of America mniejsze banki nie mając rentowności na swoich własnych bankowych kartach - skrzyknęły się w ICA, czyli InterBank Card Association która działa do dziś i jest znana obecnie pod nazwą .... MasterCard.

A jak w Polsce było?
W kraju demokracji ludowej pieniądz był papierowy. I żadne imperialistyczne wymysły nie miały racji bytu w kraju sojuszu robotniczo-chłopskiego. Ale do kraju tego przyjeżdżali, zwłaszcza od lat 70-ch XX wieku, mimo szykan i trudności - turyści 'z zachodu'. Bo Polska Ludowa potrzebowała dewiz, i każde ich źródło było dobre. Więc dość szybko zaczęto w naszym kraju honorować i obsługiwać karty kredytowe.
Nie, nie na polskiej ulicy. Nie w przeciętnym sklepie, kinie czy na bazarze-targowisku.
Gdzie więc kartą kredytową mógł płacić zagraniczny turysta 'z zachodu'?
Przede wszystkim w hotelach ORBIS. We wszystkich hotelach ORBIS, na terenie całej Polski. Za noclegi i w hotelowych restauracjach. I w hotelowych nocnych klubach. Oraz w sklepach PEWEX lub BALTONA, gdzie za towary płaciło się wyłącznie dewizami lub kartami, bo sklepy te nie przyjmowały w ogóle złotówek. A sklepy PEWEX były w centrach największych miast oraz ... w każdym lub prawie każdym hotelu ORBIS. Fakt, na wybrzeżu królowała BALTONA - także w hotelach ORBIS.
Od 1974 roku zagraniczny turysta np. 'z Ameryki' - mógł wynająć w Polsce samochód w największej na świecie wypożyczalni samochodów Hertz. Płacąc dolarami, markami lub kartą kredytową.

I dochodzimy do clou dzisiejszych weekendowych wspomnień
Do 1990 roku żaden polski bank nie wydawał kart. Obsługiwane były wyłącznie karty zagraniczne. I do roku 1990 jedynym agentem obsługi kart płatniczych w naszym kraju był .... ORBIS, a dokładnie przedsiębiorstwo państwowe Polskie Biuro Podróży ORBIS - realizujące pełny zakres zadań związanych z autoryzacją i rozliczaniem transakcji.
A warto przypomnieć, że wówczas świat był analogowy. Przy płatności kartami kredytowymi posługiwano się "żelazkami", funkcjonowały wyłącznie karty "embosingowane", a potwierdzeniem transakcji był "slip" z "żelazka".
Zaciekawionym tymi pojęciami polecam zasoby internetu...
Rozwój rynku kart kredytowych emitowanych przez krajowe banki, ale systemów MasterCard i Visa wymusił zmiany. Już nie ORBIS miał się zajmować obsługą transakcji. Potrzebny był wyspecjalizowany w tym podmiot. I tak powstał POLCARD.
Do powstania którego przyczyniły się: VISA, PBP Orbis i Bank Inicjatyw Gospodarczych BIG S.A.
Spółka POLCARD była centrum akceptacyjno-rozliczeniowym i rozpoczęła działalność w styczniu 1991 roku. A w roku 1992 POLCARD uruchomił pierwszy w Polsce POS - terminal do autoryzacji transakcji w czasie rzeczywistym. I to terminale POS zaczęły zastępować mechaniczno-analogowe "żelazka".
W 1993 roku POLCARD wydał pod marką własną pierwszą polską kartę płatniczą - taka ciekawostka.

A na zakończenie warto dodać, że wypożyczalnia samochodów Hertz w Polsce też "należała" od 1974 roku do PBP ORBIS.